တၢင်းပဵၼ်တၢင်း ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသီႇ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်သင်။?

တၢင်းပဵၼ်တပ်း ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသီႇၼၼ်ႉ တိတ်း ၸပ်းယွၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသီႇ (HCV) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်း ဢမ်ႇလီ လႄႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းလႆႈ တင်းသွင်ပိူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်း ၵူၼ်းလူင်ၼၼ်ႉ တၢင်းပဵၼ်တပ်း ဝႆၢးရတ်ႉပီႇၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ႁိုင်ၼၢၼ်း ၵႂႃႇတေႃႇ ၸူဝ်ႈသေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ တၢင်းပဵၼ်တပ်း ႁၢဝ်ႈႁႅင်း လႄႈ  ႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်းၶႅင်၊ ပဵၼ်ၶႅၼ်ႇသိူဝ်ႇလႆႈၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။

 

လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ မီးၽူႈတိတ်း ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသီႇၼၼ်ႉ 58 လၢၼ်ႉၵေႃႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ မီးၽူႈတိတ်းၸိူဝ်ႉလႆၢးမႂ်ႇ 1.5 လၢၼ်ႉၵေႃႉတေႃႇပီ ၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။

​

လွင်ႈတိတ်းၽႄႈ

တင်းပဵၼ်တပ်း ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသီႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈ တိတ်းၽႄႈ ၽၢၼ်ႇလိူတ်ႈလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ 

​

တင်းပဵၼ်တပ်း ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသီႇၼၼ်ႉ တေလႄႇ ႁၼ် ၼႂ်းလိူတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈပႃႈၼမ် တေတိတ်း ယွၼ်ႉယိပ်းၺႃးမႅၼ်ႈ လိူတ်ႈဢၼ်တိတ်းၸိူဝ်ႉ မႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ :

• လွင်ႈသိတ်ႇယႃႇ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈလွတ်ႈ ၽေး ဢမ်ႇၼၼ် လွင်ႈတူၺ်းလူလွမ် ပႆၢး ယူႇလီ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈလွတ်ႈၽေး ၼၼ်ႉ− ၸႂ်ႉတိုဝ်းၶဵမ်၊ မူၵ်ႇသိတ်ႇ ဢမ်ႇ ၼၼ် ၶိူင်ႈၸႂ်ႉသွႆႈ တၢင်ႇပိူင် ဢၼ်မီး  လိူတ်ႈၵိူၵ်ႇၵူဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းၶဵမ်၊ မူၵ်ႇသိတ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းၽူႈတိတ်းၸိူဝ်ႉ မႅင်းၸႂ်ႉတိုဝ်းယဝ်ႉသေ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းလွင်ႈ မူတ်းသႂ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၶႃႈၸိူဝ်ႉမႅင်းႁႂ်ႈမူတ်း သႂ် လီငၢၼ်းသေ မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်း။

• သၢင်းၺႃးလိူတ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈၸႅတ်ႈ (ၵႃႈပူၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇလႆႈၵူတ်ႇ ၸႅတ်ႈႁႃၸိူဝ်ႉ ဝႆၢးရတ်ႉသႅၼ်းသီႇ ၼႂ်းလိူတ်ႈ ၼင်ႇပိူင် ၵူတ်ႇၸႅတ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼႆႉ သင်တေလူႇလိူတ်ႈၼႆႉ တေမီးလွင်ႈၵူတ်ႇ ၸႅတ်ႈမႃး ပဵၼ်ပၵ်းပဵၼ်ပိူင် ႁိုင်ၼၢၼ်းမွၵ်ႈ 20 ပီယဝ်ႉ)။

• ႁူမ်ႈၵႃႇမၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် လွင်ႈ တိူဝ်ႉၺႃးလိူတ်ႈ ဢၼ်မီးၸိူဝ်ႉမႅင်းလႆႈ။

• မႄႈသူႇလုၵ်ႈ ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်း ၽွင်းမိူဝ်ႈ တိုၵ်ႉပႃးတွင်ႉ လႄႈ ၵိူတ်ႇလုၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ

 

ၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ် မိူဝ်ႈတိတ်းၸိူဝ်ႉ

တႃႇတေႁၼ် ၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်တပ်း ၸိူဝ်ႉဝႆၢး ရတ်ႉသီႇၼၼ်ႉ ဝႆၢးသေတိတ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းယဝ်ႉ မွၵ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ 2−6 ဝူင်ႈ တေတႄႇႁၼ်။ ၵမ်ႈပႃႈၼမ် (ႁူဝ် ပၢၵ်ႇလႂ် 80) တေဢမ်ႇမီးၽၢင်ႁၢင်ႈသင်။ သင်မီးၼႆ ၵေႃႈ တေပဵၼ် မီးလူမ်းၼၢဝ်၊ ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇ၊ တွင်ႉ ၶူၼ်ႉ၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိၼ်ယႅမ်ႉ ယွၼ်ႉၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ လွင်ႈတူဝ်−တႃလိူင် ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလႆၢး တၢင်းပဵၼ်တပ်း ဝႆၢးရတ်ႉသီႇၼႆႉ တေႁဵတ်းႁႆၢႉတေႃႇတပ်း လႄႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်း ႁၢဝ်ႉႁႅင်းၶိုၼ်ႈၵႂႃႇလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

 

လႆၢးႁႄႉၵင်ႈ

လွင်ႈတိတ်း ၸိူဝ်ႉတၢင်းပဵၼ်တပ်း ဝႆၢးရတ်ႉသီႇ ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈပႃႈၼမ် တေဢမ်ႇမီးၽၢင်ႁၢင်ႈသင် ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်ႈပႃႈၼမ် တေဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတိတ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းသေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽႄႈ ၸပ်းၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉလႆႈထႅင်ႈ လူၺ်ႈဢမ်ႇႁူႉတူဝ်။ ယၢမ်းလဵဝ် ယင်းပႆႇပႃႈမီး ယႃႁႄႉၵင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ တၢင်းပဵၼ်တပ်း ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသီႇၼႆႉ။ 

 

ၵမ်ႈၼမ် ႁဝ်းတေဢမ်ႁူႉဝႃႈ တၢင်ႇၵေႃႉၵေႃႈတိတ်း ၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသီႇ ယွၼ်ႉၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီငိူင်ႉဝႄႈ လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၶိူင်ႈၸႂ်ႉသွႆဢၼ်ၼုၵ်းၵူဝ်ႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်း သေ ႁႄႉၵင်ႈၽွင်းမိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁူမ်ႈၵႃႇမၼၼ်ႉ ယဝ်ႉ။   

 

လွင်ႈယူတ်းယႃ

ၵမ်ႈပႃႈၼမ် တေတိတ်းၸိူဝ်ႉ ဢၼ်ႁၢဝ်းႁႅင်း။ လွင်ႈ တိတ်းၸိူဝ်ႉဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း လႄႈ ၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉယႃမဵဝ်းလဵဝ်ၵၼ်သေ ယူတ်းယႃလႆႈ။ ယၢမ်း လဵဝ်ၼႆႉ ၸႂ်ႉယႃႁႄႉႁၢမ်ႈၸိူဝ်ႉဝႆၢးရတ်ႉသေ ၼႂ်း ၶၢဝ်းတၢင်း 3 လိူၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈယူတ်းယႃ လွင်ႈ တိတ်း ၸိူဝ်ႉၼၼ်ႉ ႁႆၢၶၢတ်ႇလႆႈ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်း ပဵၼ် တၢင်း ပဵၼ်တပ်းၶႅင်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း မွၵ်ႈ 6 လိူၼ်သေ ယူတ်းယႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

​